(Tác giả: Phương Việt Nikkei)
Thời gian cuối đời, Ryuichi Sakamoto chơi nhạc chậm rãi hơn như muốn nhấm nháp chút dư vị của cả một đời người dành cho âm nhạc và xã hội.
Ryuichi Sakamoto, nhạc sĩ và nhà soạn nhạc Nhật Bản đã qua đời vào ngày 28/3 vừa qua. Ông để lại di sản đồ sộ, phá vỡ các rào cản trong âm nhạc và luôn nỗ lực tìm kiếm những âm thanh mới. Sakamoto được biết đến với mục tiêu tạo ra “âm nhạc đại chúng” và là một nhạc sĩ có tinh thần bất chấp, tự do bày tỏ ý kiến của mình và áp dụng chúng vào xã hội thực tiễn.
Tính cách đa diện và khó nắm bắt của Sakamoto thể hiện rõ ràng trong cả thế giới học thuật và đời sống của ông. Ryuichi Sakamoto được sinh ra bởi Kazuki Sakamoto, một biên tập viên huyền thoại và là “cây đa, cây đề” của thế giới văn học Nhật Bản với tư cách là tổng biên tập của tạp chí Kawade Shobo Bungei trước đây. Kazuki đã giới thiệu nhiều nhà văn với thế giới, bao gồm Yukio Mishima, Hiroshi Noma và Kazumi Takahashi. Khi còn nhỏ, Ryuichi lớn lên được bao quanh bởi “hàng núi” tài liệu in, với sách và bản thảo của nhiều nhà văn nằm rải rác xung quanh ông.
Mặc dù thời thơ ấu Ryuichi không có đàn piano ở nhà nhưng ông đã đánh thức khả năng âm nhạc khi bắt đầu sáng tác và luyện tập piano ở trường mẫu giáo. Ông ấy tiếp thu âm nhạc từ mọi phong cách khác nhau, bao gồm cổ điển, rock và jazz, và rất ghét phải gò bó vào một khuôn mẫu nào cụ thể. Khi còn là một học sinh, ông đã say mê phong trào cánh tả và thậm chí còn chiếm giữ văn phòng hiệu trưởng vào mùa thu năm cuối trung học, yêu cầu bãi bỏ các kỳ thi, sổ đầu bài và đồng phục.
Sakamoto tiếp tục học sáng tác tại Đại học Nghệ thuật Tokyo về lý luận âm nhạc. Ông từng tuyên bố rằng “âm nhạc phương Tây đã đạt đến giới hạn của nó” và bắt đầu khám phá âm nhạc điện tử cũng như nhạc dân tộc trong khi tham gia vào buổi biểu diễn underground. Mặc dù là một nhạc sĩ nổi tiếng với nền tảng học thuật, nhưng ông cũng đã viết những bài hát nổi tiếng mang tính thương mại. The Yellow Magic Orchestra (YMO), một nhóm nhạc techno-pop đã tạo nên sự bùng nổ trên toàn thế giới và có nhiều người hâm mộ cuồng nhiệt, nhưng theo Sakamoto, đó chỉ là một giai đoạn trong các hoạt động tự do của ông.
Bước ngoặt lớn nhất của Sakamoto đến từ bộ phim “Merry Christmas, Mr. Lawrence” (1983). Ban đầu, đạo diễn Nagisa Oshima đề nghị ông tham gia với tư cách là một diễn viên, nhưng ông từ chối và muốn phụ trách phần âm nhạc, nhờ đó, ông dần củng cố chỗ đứng của mình với tư cách là một nhạc sĩ điện ảnh. Sakamoto đã chơi piano và soạn nhạc phim, thành công của bộ phim cũng giúp ông được quốc tế công nhận.
Trong bộ phim tiếp theo, “The Last Emperor” (1987), do Bernardo Bertolucci đạo diễn, Sakamoto đóng vai nhân vật bí ẩn Masahiko Amakasu và đảm nhận soạn nhạc cho phim. Ông là người Nhật Bản đầu tiên giành được Giải thưởng Viện hàn lâm – Oscar cho bản nhạc gốc hay nhất, tạo ra bước đột phá mới với phong cách vượt qua các khuôn khổ hiện có.
Sakamoto cũng là một nhà hoạt động chính trị – xã hội không mệt mỏi, ông lên tiếng về các vấn đề như quản lý bản quyền tập trung. Vào năm 2006, khi Chính phủ Nhật Bản cố gắng thực thi nghiêm ngặt luật an toàn thiết bị điện, trong đó cấm bán các sản phẩm đã qua sử dụng, bao gồm cả đàn tổng hợp. Sakamoto đã lên tiếng với các nhạc sĩ khác, yêu cầu nhạc cụ đã qua sử dụng được phép mua bán. Cuối cùng, Chính phủ đã biến các nhạc cụ cũ thành một ngoại lệ đối với luật.
Sau sự cố nhà máy điện hạt nhân Fukushima kèm theo trận động đất và sóng thần năm 2011, Sakamoto đã tham gia các cuộc biểu tình chống năng lượng hạt nhân. “Tôi muốn kiềm chế những phát ngôn và hành động chính trị, nhưng tôi không thể giữ im lặng”, ông nói.
Khi vượt qua căn bệnh ung thư vòm họng được phát hiện vào năm 2014, có lẽ ý thức được thời gian còn lại của mình, ông bị thu hút bởi âm thanh của chuông và bắt đầu chơi nhạc chậm hơn trong các buổi biểu diễn của mình.
Trong những năm cuối đời, Sakamoto ngày càng tập trung vào môi trường và tác động con người lên hành tinh xanh. Ông là người ủng hộ mạnh mẽ cho sự bền vững và đã làm việc với các tổ chức như Hòa bình xanh để nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo vệ trái đất.
Sakamoto cũng là người ủng hộ mạnh mẽ nhân quyền và công bằng xã hội. Ông bày tỏ quan điểm rất thẳng thắn, phản đối về các vấn đề như phân biệt đối xử và bất bình đẳng, đồng thời sử dụng âm nhạc và khả năng của mình để thúc đẩy sự hòa nhập và đa dạng. Ông cũng lên tiếng chỉ trích sự tham gia quân sự của Nhật Bản vào các quốc gia khác, trong khi ủng hộ hòa bình và bất bạo động.
Mặc dù có nhiều thành tựu và ảnh hưởng đối với âm nhạc và văn hóa, Sakamoto vẫn khiêm nhường và giản dị. Ông gắn bó sâu sắc với nghệ thuật và các nguyên tắc của mình, đồng thời luôn đặt tầm quan trọng của việc sống thật với bản thân. “Tôi không làm nhạc để chiều lòng người khác. Tôi tin làm nhạc để thể hiện bản thân”, ông từng nói.
Di sản của Ryuichi Sakamoto với tư cách là một nhạc sĩ, nhà soạn nhạc, nhà hoạt động và người có tầm nhìn sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho các thế hệ mai sau. Niềm đam mê âm nhạc và sự cống hiến của ông để tạo ra tác động tích cực đến thế giới là một tấm gương. Như ông đã từng nói: “Âm nhạc có sức mạnh thay đổi thế giới. Tôi hy vọng có thể dùng âm nhạc của mình để tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn”.
Nghe tác phẩm Ryuichi Sakamoto – Merry Christmas, Mr. Lawrence:
(Nguồn: https://danviet.vn/)