Tác giả: Sơn Sơn
Nhạc đồng quê là dòng nhạc có sự kết hợp từ dân ca và nhạc blues, cùng với đó là những loại nhạc cụ đặc trưng như đàn banjo, đàn guitar, harmonica… được hình thành khoảng vào những năm 1920 ở miền Tây Nam nước Mỹ và thường chỉ lưu truyền phổ biến trong cộng đồng tầng lớp lao động nghèo… Mấy năm gần đây, nhạc đồng quê của Mỹ lại hồi sinh.
Nửa sau của thế kỷ 20 chứng kiến sự bùng nổ của nhạc đồng quê với những tên tuổi lớn như huyền thoại Elvis Presley, “nữ hoàng nhạc đồng quê” Dolly Parton, hoặc nghệ sĩ bán album chạy nhất nước Mỹ là Garth Brooks. Đến những năm cuối của thập niên 2000, không thể không nhắc đến “cựu công chúa nhạc đồng quê” Taylor Swift, người đã mang nhạc đồng quê đến gần những khán giả trẻ hơn bao giờ hết, đồng thời đưa dòng nhạc kén người nghe này vươn ra khỏi nước Mỹ tới khắp nơi trên toàn cầu.
Nốt trầm của nhạc đồng quê
Tuy nhiên, sang thập niên 2010, nhạc đồng quê chứng kiến sự suy giảm về doanh số tiêu thụ và mức độ phổ biến một cách báo động. Lý giải cho điều này là do thời điểm bấy giờ, những dòng nhạc hiện đại, bắt tai như pop, hip-hop, EDM… đang lên ngôi và giữ thế thượng phong trên thị trường âm nhạc, dẫn đến việc nhạc đồng quê bị lép vế và nhiều nghệ sĩ không còn mặn mà với việc ra mắt những sản phẩm âm nhạc nữa.
Để so sánh, chỉ trong giai đoạn 1980 – 1981, khoảng thời gian cực thịnh của nhạc đồng quê, thì có đến 3 ca khúc đạt vị trí quán quân trên BXH Billboard Hot 100, đó là 9 To 5 (Dolly Parton), I Love A Rainy Night (Eddie Rabbitt) và Lady (Kenny Rogers), thì cả thập niên 2010 chỉ có đúng 2 ca khúc làm được điều này, đó là We Are Never Ever Getting Back Together (Taylor Swift, 2012) và Old Town Road (Lil Nas X và Billy Ray Cyrus, 2019).
Các nghệ sĩ đang hồi sinh nhạc đồng quê. Từ trái qua: Morgan Wallen, Luke Combs, HARDY, Jelly Roll và Lainey Wilson
Bên cạnh đó, thời kỳ streaming với việc xuất hiện và phổ biến của các nền tảng nghe nhạc trực tuyến như YouTube, Spotify, Apple Music, Amazon Music… đã làm cho các nghệ sĩ nhạc đồng quê phải xoay xở để thích nghi, khi mà dòng nhạc này có vẻ như đang dần lỗi thời với người nghe đa phần là những người lớn tuổi.
Theo báo cáo âm nhạc cuối năm 2016 của Nielsen, nhạc đồng quê chiếm 10% tổng số âm nhạc được tiêu thụ ở Mỹ, nhưng chỉ chiếm 6% tổng số lượt stream. Để so sánh, nhạc hip-hop chiếm 22% tổng số âm nhạc được tiêu thụ và 28% tổng số lượt stream.
Cũng theo báo cáo của Nielsen về Top streaming của các nghệ sĩ (được tính tổng hợp dựa trên lượt nghe audio được yêu cầu và phát trực tuyến video), nghệ sĩ đồng quê xếp hạng cao nhất là Luke Bryan ở vị trí 35 với 894 triệu stream, trong khi đó người đứng đầu bảng xếp hạng này là nam rapper Drake với 6,8 tỷ stream.
Không những thế, việc bán đĩa cứng truyền thống của nhạc đồng quê tưởng như vẫn giữ ổn định, tuy nhiên mọi việc lại không như kỳ vọng. Theo Tom Roland, tác giả của tạp chí Billboard, nhạc đồng quê đã bán được 24,9 triệu album trong năm 2015, giảm 12% so với doanh số 33,3 triệu bản bán được của năm 2014; đồng thời doanh số bán từng bài hát đơn lẻ cũng giảm xuống còn 113,9 triệu lượt tải, giảm 16% so với năm trước đó. Điều này đã thực sự làm cho nhiều người hâm mộ, chuyên gia âm nhạc lo ngại về sự suy giảm độ phổ biến của nhạc đồng quê và thậm chí là sự lụi tàn của dòng nhạc lâu đời này.
BXH Billboard Hot 100 ra mắt ngày 1/8/2023: 3 ca khúc nhạc đồng quê nắm giữ 3 vị trí đầu bảng – một kỷ lục “vô tiền khoáng hậu”
Bất ngờ hồi sinh
Ca khúc Old Town Road có lẽ là sự mở đầu cho sự trở lại mạnh mẽ của nhạc đồng quê, khi trở thành bản hit giữ vị trí số 1 trên BXH Billboard Hot 100 lâu nhất lịch sử của BXH, với 19 tuần, vượt qua kỷ lục của Boyz II Men và Mariah Carey với One Sweet Day (16 tuần). Đáng chú ý, bản hit đồng quê này của Lil Nas X và Billy Ray Cyrus đã ngáng đường rất nhiều ca khúc của các tên tuổi nhạc pop nổi tiếng vươn lên vị trí số 1 của BXH như Taylor Swift, Ed Sheeran, Shawn Mendes,…
“Gã khổng lồ mới” của nhạc đồng quê Morgan Wallen đã tạo ra nhiều bất ngờ khi album phòng thu thứ 2 của anh Dangerous: The Double Album ra mắt vào 23/1/2021 trở thành album của một nghệ sĩ solo nằm trong BXH Billboard 200 lâu nhất lịch sử; trước đó album này cũng đã dành 10 tuần đầu tiên ở vị trí số 1 của BXH này.
Nối tiếp thành công, tháng 3 năm nay, Morgan tiếp tục ra mắt album One Thing At A Time. Album đã dành 15 tuần ở vị trí số 1 BXH Billboard 200 với lượng bán đĩa và lượt stream ổn định và hiện vẫn chưa rời khỏi top 3 của BXH. Đồng thời đĩa đơn Last Night cũng vừa làm nên kỷ lục khi trở thành ca khúc của một nghệ sĩ solo có nhiều tuần đạt vị trí quán quân nhất trên BXH Billboard Hot 100 với 16 tuần, vượt qua bản hit As It Was của “hoàng tử nhạc pop nước Anh” Harry Styles (15 tuần).
Lil Nas X và Billy Ray Cyrus trong MV “Old Town Road”
Mới đây, thêm 1 kỷ lục vô tiền khoáng hậu được thiết lập, đó là lần đầu tiên trong 65 năm thành lập của BXH Billboard Hot 100, 3 ca khúc nhạc đồng quê nắm giữ 3 vị trí đầu bảng của BXH này, lần lượt là Try That In A Small Town của Jason Aldean, Last Night của Morgan Wallen và Fast Car của Luke Combs.
Trở lại vào cuối tháng 6/2023, việc ca khúc của Morgan Wallen và Luke Combs lần lượt ở vị trí thứ 1 và thứ 2 đã đánh dấu lần đầu tiên các nghệ sĩ đồng quê đồng thời lọt vào 2 vị trí cao nhất của Hot 100 sau hơn 42 năm – kể từ BXH ngày 7/3/1981 – khi I Love A Rainy Night của Eddie Rabbitt và 9 To 5 của Dolly Parton lần lượt xếp ở vị trí thứ 1 và 2.
Hiện nay, một nghệ sĩ đồng quê khác là Oliver Anthony Music cũng đang càn quét top 10 BXH kỹ thuật số iTunes Mỹ với 4 ca khúc, trong đó đứng vị trí số 1 là Rich Men North Of Richmond, đồng thời ca khúc này cũng đang thống trị BXH Spotify và Apple Music tại Mỹ, đang được dự đoán sẽ dễ dàng ra mắt ở vị trí số 1 trên BXH Billboard Hot 100 vào tuần tới.
Bên cạnh đó, một ca khúc đồng quê khác là Something In The Orange của Zach Bryan cũng đang dẫn đầu BXH nghe nhạc Deezer Mỹ. Có thể thấy một điều rằng, nhạc đồng quê đang thống trị thị trường âm nhạc hiện giờ của nước Mỹ.
Lý do là gì?
Với việc kỷ lục nối tiếp kỷ lục, tạp chí Billboard đã chỉ ra những lý do nhạc đồng quê đang liên tục “trỗi dậy”.
Đầu tiên, nhạc đồng quê đang có thế hệ những ngôi sao mới. Đó là Morgan Wallen, Luke Combs, Bailey Zimmerman, Lainey Wilson, Zach Bryan, Jelly Roll và Megan Moroney.
Trước đây, khi mà thời đại nghe nhạc trực tuyến streaming bắt đầu thống trị thị trường âm nhạc, nhạc đồng quê vẫn phụ thuộc rất nhiều vào những tên tuổi gạo cội, những người phải vật lộn với việc phát nhạc trực tuyến. Trong khi đó, lớp nghệ sĩ mới/trẻ vẫn chưa được củng cố trong ngành công nghiệp, thì giờ đây, họ đã đủ nhiều, mọi thứ đã trở nên dễ dàng hơn và cân bằng hơn.
Lớp ngôi sao mới của nhạc đồng quê, bên cạnh tiếp tục sử dụng những chất liệu truyền thống, họ cũng kết hợp các yếu tố khiến dòng nhạc này trở nên mới mẻ và độc đáo đối với người nghe nhạc đồng quê thế hệ Gen Z. Những ngôi sao như Morgan và Zimmerman là hiện thân của “mọi người” và kết hợp liền mạch tính thẩm mỹ hip-hop vào âm thanh và phong cách của họ. Những ngôi sao nữ đồng quê đương đại như Lainey Wilson và Lauren Alaina đang sáng tác những bài ca trao quyền cho phụ nữ, hấp dẫn và thông minh. Hơn nữa, các nghệ sĩ như Zach Bryan, HARDY và Jelly Roll mang đến cho thính giả trẻ những cánh cổng tiếp cận các thể loại khác nhau như nhạc dân gian, Americana và rock.
Morgan Wallen trên bìa album “One Thing At A Time”
Nhiều nghệ sĩ trong số này cũng cực kỳ thoải mái trên mạng xã hội, đặc biệt là trên TikTok, nơi họ tương tác với người hâm mộ một cách cá nhân, hé lộ và tạo sự mong đợi cho âm nhạc mới. Đồng thời, họ nhận phản hồi tức thì từ người hâm mộ về những gì mà bài hát đang kết nối với họ.
Tiếp theo là sự cân bằng trong tiêu thụ. Phát nhạc trực tuyến (streaming), phát sóng trên các đài phát thanh (radio) và doanh số bán kỹ thuật số (digital sale) là 3 chỉ số mà BXH Billboard Hot 100 theo dõi. Một bài hát hầu như luôn đạt hiệu quả cao nhất khi nó có hiệu suất nhất quán ở cả 3 mảng trên. Ví dụ 2 ca khúc Last Night của Morgan Wallen và Fast Car của Luke Combs đều làm được điều đó.
Ngoài việc đồng thời xếp vị trí số 1 và 2 trên Hot 100, Last Night và Fast Car cũng chiếm 2 vị trí đầu trên cả BXH Streaming Songs và Digital Song Sales. Bên cạnh đó, 2 bản hit này cũng xuất sắc xuất hiện trên cả BXH Pop Radio và Adult Contemporary Radio, điều này nhấn mạnh thêm sức hấp dẫn rộng rãi của bài hát và sự quan tâm trở lại của người tiêu dùng đối với việc nghe nhạc đồng quê. Tính đến hiện tại, cả Last Night và Fast Car vẫn đều nằm trong top 4 của BXH Billboard Radio Song.
Rất khó để đạt được vị trí số 1 trên Hot 100, chứ chưa nói đến việc ở đó trong một khoảng thời gian đáng kể, mà không có sự trợ giúp của người tiêu thụ, ngoài các fan chân chính. Cuối cùng thì nhạc đồng quê cũng đã tìm ra cách để đạt được điều đó.
Làm theo những gì nhạc hip-hop đã làm
Nhạc đồng quê đang làm theo những gì nhạc hip-hop đã làm. Hip-hop là thể loại âm nhạc được tiêu thụ nhiều nhất ở Mỹ trong thập niên qua và ảnh hưởng của thể loại này đối với âm nhạc đương đại là rất đáng kể. Giống như các nghệ sĩ nhạc hip-hop da màu đang kết hợp những âm hưởng của nhạc đồng quê vào các sản phẩm âm nhạc của họ, các nghệ sĩ đồng quê cũng đang làm điều tương tự với những ảnh hưởng của hip-hop.
Ở phần lời thứ hai của Last Night, Morgan Wallen đã sử dụng một chút nhịp điệu của rap. Morgan cũng có hai lần hợp tác với ngôi sao hip-hop Lil Durk và cả hai đều lọt vào top 25 của Hot 100. Bên cạnh đó, các nghệ sĩ như Bailey Zimmerman cũng đã hợp tác với YoungBoy Never Broke Again trong Rock and a Hard Place cho nhạc phim Fast X.
Nhạc đồng quê cũng đã học được từ sự thống trị của hip-hop là lợi ích của một album dài khi đề cập đến việc tăng tổng số lượt phát trực tuyến. Trong vài năm qua, các rapper đã phần nào trở nên nổi tiếng với việc ra mắt các album nhiều hơn 20 bài hát. 2 album gần đây nhất của Morgan Wallen cũng lần lượt có 33 và 36 bài hát, trong khi album gần đây nhất của Luke Combs có 18 bài hát. Không có gì ngạc nhiên khi một album dài sẽ là một lợi thế, giúp hỗ trợ trong việc phát trực tuyến và đó chính là những gì dòng nhạc này cần bởi điều này đang giúp các sản phẩm âm nhạc trong việc duy trì vị trí cao trên các bảng xếp hạng hiện tại.
Và cuối cùng là sự ảnh hưởng của mạng xã hội. TikTok đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình cách các bài hát đồng quê lan truyền trong cộng đồng người hâm mộ và khán giả. Ca khúc Me and My Kind của Cody Johnson đã trở thành nhạc nền phổ biến cho mùa vũ hội năm nay và Sleep on My Side của Megan Moroney đã trở thành bản nhạc phổ biến cho TikToks “POV”.
Dolly Parton trong một buổi biểu diễn năm 1981
TikTok cũng đang giúp các nghệ sĩ đồng quê gạo cội tìm thấy cuộc sống mới trong kỷ nguyên này. “Nữ hoàng nhạc đồng quê” Dolly Parton đã nhận được sự chào đón nồng nhiệt với video 1,2 triệu lượt thích khi bà tham gia nền tảng TikTok vào tháng 12 năm ngoái. Đầu năm nay, ca khúc kinh điển Southern Nights của Glen Campbell đã trở thành xu hướng bên cạnh những bản hit đương đại như PinkPantheress và Boy’s A Liar, Pt. 2.
Các TikTokers thế hệ Gen Z yêu mến nhạc đồng quê cũng đang sử dụng TikTok của họ để thể hiện các trò chơi cưỡi ngựa, phân định chính xác những điều gì để trở thành một anh chàng cao bồi, đồng thời tạo cảm giác tự hào và đoàn kết với nhau.
Nhạc đồng quê vốn được biết đến là một trong những thể loại nhạc phổ biến và lớn nhất ở Mỹ. Trải qua những thăng trầm bởi nhiều lý do, vậy nhưng dòng nhạc này vẫn luôn giữ được nét độc đáo vốn có của mình, bởi vẫn còn đó những nghệ sĩ tài năng, hết lòng cống hiến vì nghệ thuật.
Sự trở lại của nhạc đồng quê thời điểm bây giờ ở Mỹ là minh chứng cho sự trường tồn và lớn mạnh của thể loại nhạc có tuổi đời hơn 100 năm này. Đây là cú hích lớn không chỉ cho các nghệ sĩ đã thành danh, mà còn cho các nghệ sĩ trẻ từng bước khẳng định tài năng của mình, cống hiến vào dòng nhạc đồng quê truyền thống, góp phần tiếp tục đưa nhạc đồng quê lên một vị trí vững chắc trên thị trường âm nhạc Mỹ.
Đặc trưng của nhạc đồng quê
Các ca khúc đồng quê thường vừa mang những yếu tố nhẹ nhàng, tình cảm, nhưng cũng không thể thiếu những tiết tấu nhanh, chắc khỏe khiến người nghe lắc lư theo từng giai điệu. Theo thời gian, nhạc đồng quê ít nhiều cũng đã bị ảnh hưởng bởi các thể loại nhạc khác, nhưng dòng nhạc này vẫn luôn giữ được nét độc đáo, thu hút người nghe ở khắp nơi và ở nhiều lứa tuổi khác nhau.
(Nguồn: https://thethaovanhoa.vn/)